1- دانشجوی دکتری گروه اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ،ایران. 2- دانشیار و عضو هیات علمی پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی،سازمان سمت ،تهران ایران ، Ebrahim.rezaei@gmail.com 3- دانشیار و عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ،ایران
چکیده: (868 مشاهده)
بحرانهای ناشی از بخش مالی اقتصاد ایران و اثرگذاری احتمالی آن بر ساختارهای اساسی بخش واقعی از جمله بهرهوری کل، بهرهوری نیروی کار، رشد اشتغال و رشد اقتصادی، مسأله اصلی مطالعه حاضر است. برای بررسی این سؤال از دو مدلسازی غیرخطی استفاده شده است. هر دو مدل، از دادههای کلان اقتصادی ایران و شاخصهای ساخته شده بر اساس رویکردهایی مانند مدل فضا-حالت، در فاصله سالهای 1363- 1398 استفاده میکنند. مدل اول که از چارچوب الگوهای چرخشی مارکف استفاده میکند صرفاً پویاییها و میزان ماندگاری اثر شوکهای هر کدام از متغیرها را در کنار شاخص بحران ارزی روی خود متغیر نشان میدهد. مدل دوم جهت اعتبارسنجی نتایج، دامنه تمرکز را محدودتر کرده و با بکارگیری یک تصریح عمومیتر اثر سایر متغیرهای مؤثر بر رشد بهرهوری، بویژه آثار غیرخطی متغیرهای مستقل را آزمون میکند. برآورد این مدل، با استفاده از برآوردگرهای مربعات معمولی غیرخطی (NLS) انجام میشود. نتایج تحقیق، ضمن تأیید پویایی همه متغیرهای تحت بررسی، نشان میدهند که در هر دو مدل، اثر بحرانهای ارزی بر متغیرهای واقعی اقتصاد منفی و معنیدار است. همچنین، ماندگاری اثر بحرانهای ارزی را هم نمیتوان رد کرد. در مدل دوم، وقتی «بحران ارزی» با «تنگنای دسترسی به اعتبارات» به صورت اثر متقابل وارد مدل میشوند اثر مخربتری برجای میگذارند. بعلاوه، اثرغیرخطی سرمایهگذاری تحقیق و توسعه و اثر تعدیل کنندگی سایر متغیرها بر بهرهوری را در شرایط بحرانی نمیتوان رد کرد. این نتایج، اشارات سیاستی مهمی برای اقتصاد ایران دارند
