1- پژوهشگر درس خارج حوزه علمیه قم؛ دانش اموخته ارشد فقه و حقوق اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی(ره) (نویسنده مسئول). ، s.alirezaamin@gmail.com 2- دانشیار، گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی.
چکیده: (1259 مشاهده)
معاملات فردایی، مبادلاتی در پایان یک روز معاملاتی، براساس پیشبینیِ قیمتِ روزِ آینده است که در بستر گروهی متشکل از تعدادی اعضاء دارای اعتبار زیر نظر یکی از آنها به عنوان رئیس گروه که عهدهدار اخذ تضامینی متناسب با فعالیت اعضاء است، انجام میپذیرد. از یک سو خصوصیاتی همچون فقدان نهاد ناظر قانونی خارج از گروه، نبود هیچ‌‌گونه قرارداد مکتوب فی ما بین، امکان انجام غیرحضوری، موضوعیت نداشتن تحویل مورد معامله، سهولت و جذابیت فوق العادهی برای طیف گسترده ای از مخاطبین این معاملات فراهم آورده است. از سوی دیگر شبهاتی نسبت به مشروعیت معاملات فردایی مطرح است که بعضاً منشا وضع محدودیتهایی نیز گردیده است. این نوشتار با عنایت به نقش روشنگری فقهی مساله همپای ورود قوانینشریعتدر صحنه عملی جامعه، به شیوهی توصیفی – تحلیلی و بررسی منابع کتابخانهای درصدد احصاءو ارزیابی موارد محتملی است که مشروعیت معاملات فردایی را مخدوش میسازد. نتایج حاکی از آن است که به جهاتی از قبیل تطبیق قسمی از قمار بر آنها، غرری بودن ارکان معامله در فرض لحاظ معامله فردایی به صورت تقابل تعهدها، عدم جواز تصرف در عوض حتی با رضایت مالک در فرض غالب که اشخاص به عنوان وفای به عقد تسویه میکنند، تردید در پذیرش ریسک و خطر پذیری به عنوان منشا مشروع سود و تحمیل ضرر به سایرین ناشی از گشودهبودن مجرای فعالیتهای سوداگرانه، مشروعیت این معاملات مخدوش است.
amin S A, masuminia G. A Review of Jurisprudential Impediments to Legitimacy of Tomorrow Transactions. mieaoi 2023; 12 (43) : 1 URL: http://mieaoi.ir/article-1-1319-fa.html
امین سیدعلیرضا، معصومی نیا غلامعلی. بررسی موانع فقهی مشروعیت معاملات فردایی. نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامي. 1402; 12 (43) :7-25
