1- دانشیار دانشکده‌ی مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول) ، sadeghih@modares.ac.ir 2- دکتری اقتصاد از دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگر
چکیده: (243 مشاهده)
این مقاله به بررسی مفاهیم و نظریات عدالت از دیدگاه‌های فلسفی، تاریخی و اجتماعی می‌پردازد. عدالت اقتصادی به‌عنوان یک مفهوم چندوجهی و پویا، نیازمند بررسی دقیق و چندجانبه است. از نظریه‌پردازان افلاطون و ارسطو تا کانت و راولز، هرکدام دیدگاه‌های خاص خود را درباره عدالت ارائه داده‌اند که بر مفاهیمی نظیر توازن، استقامت، برابری و استحقاق تأکید دارند. مفهوم عدالت توزیعی به معنای توزیع عادلانه منابع و فرصت‌ها بین افراد جامعه تعریف شده و تأکید والزر بر استقلال حوزه‌های اجتماعی نشان‌دهنده پیچیدگی این مفهوم است. بررسی تاریخی تحولات و تطورات نظریات عدالت اقتصادی نشان می‌دهد که این مفهوم همواره تحت تأثیر بسترهای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی بوده است. از نظریات باستانی افلاطون و ارسطو که بر توازن و تعادل تأکید داشتند، تا نظریات مدرن هابز، لاک و روسو که به حقوق طبیعی و قرارداد اجتماعی توجه داشتند، مفاهیم عدالت اقتصادی به تدریج تکامل یافته‌اند. در دوران معاصر، نظریات عدالت توزیعی و اقتصادی با تأکید بر استحقاق، حقوق فردی و انصاف توسط فیلسوفانی چون راولز و نوزیک توسعه یافته‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد که عدالت اقتصادی نه تنها یک مفهوم نظری، بلکه یک اصل کاربردی در زندگی اجتماعی است که باید با تغییرات اجتماعی و فرهنگی سازگار باشد. برخی نظریه‌پردازان مانند کینزی‌ها معتقدند که عدالت اقتصادی نیازمند مداخله دولت برای تعدیل نابرابری‌های اقتصادی است، زیرا دولت با سیاست‌های مناسب می‌تواند توزیع عادلانه منابع را تضمین کند. در مقابل، منتقدانی مانند فریدریش هایک باور دارند که تلاش برای تحمیل عدالت اقتصادی از طریق سیاست‌های دولتی منجر به محدودیت آزادی‌های فردی و ناکارآمدی اقتصادی می‌شود. این مقاله نشان می‌دهد که عدالت اقتصادی به‌عنوان یک مفهوم پویا و چندلایه باید از زوایای مختلف فلسفی، تاریخی، اجتماعی و دینی بررسی شود. عدالت همواره تحت تأثیر بسترهای فرهنگی و تاریخی بوده و باید با شرایط و دیدگاه‌های مختلف تطابق یابد. عدالت اقتصادی به توزیع منصفانه منابع و کاهش نابرابری‌ها می‌پردازد و نیازمند توجه به حقوق فردی و اجتماعی است. تلاش برای تحمیل عدالت اقتصادی از طریق سیاست‌های دولتی نباید منجر به ناکارآمدی اقتصادی شود.
Sadeghi H, Taheri S. The Evolution and Developments in Economic Justice Theory: From Philosophical Foundations to Practical Applications. mieaoi 2025; 13 (46) : 18 URL: http://mieaoi.ir/article-1-1788-fa.html
صادقی حسین، طاهری سعید. سیر تحولات و تطورات نظری عدالت اقتصادی: از مبانی فلسفی تا کاربردهای عملی. نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامي. 1403; 13 (46) :429-453
