|
عدالت اقتصادی و مصادیق مهم آن در جامعه ایران: امنیت غذایی و سلامت
|
سارا امامقلی پور   |
| استاد اقتصاد، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ، s-emamgholipour@tums.ac.ir |
|
|
چکیده: (312 مشاهده) |
نابرابری‌های درآمد، حق دستیابی به سلامت و تغذیه مناسب را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند و موجب توزیع نابرابر رفاه در کشورها می‌شوند، بنابراین مخارج خوراکی و بهداشتی شاخصهای مهمی هستند که وضعیت فقر و نابرابری را در میان جوامع نشان می‌دهند. باتوجه به جایگاه سلامت و تغذیه در دستیابی به اهداف رفاه-محور و عدالت-محور کشورها، هدف مطالعه حاضر تعیین وضعیت عدالت در توزیع مخارج خوراکی و مخارج سلامت در ایران می‌باشد.
مطالعه حاضر از نوع مقطعی بوده که با استفاده از اطلاعات هزینه درآمد خانوارها در سال 1402 انجام شده است. برای سنجش عدالت در سلامت، هزینه های کمرشکن سلامت با استفاده از رویکرد ظرفیت پرداخت به تفکیک مناطق شهری و روستایی و دهکهای درآمدی محاسبه شده‌اند. برای سنجش امنیت غذایی از شاخص آسیب پذیری اقتصادی ناشی از ناامنی غذایی به صورت سهم مخارج خوراک از کل مخارج خانوار استفاده شده است. همچنین برای سنجش نابرابری، ضریب جینی، شاخصهای تمرکز مخارج سلامت و مخارج خوراکی و شاخصهای کاکوانی برای هردوگروه مخارج محاسبه شده است.
نتایج نشان می دهد که به طور متوسط حدود 3.5 درصد مردم در جوامع شهری و 7 درصد مردم در جوامع روستایی با هزینه های فاجعه‌بار سلامت مواجه هستند به‌گونه‌ای که در مناطق شهری، میزان مواجهه فقرا حدود 1.5 برابر ثروتمندان و در مناطق روستایی این شکاف بیشتر و حدود 2 برابر می‌باشد. همچنین میزان مواجهه خانوارها با ناامنی‌غذایی در مناطق شهری و روستایی به ترتیب حدود 8 و 34 درصد است و در شهرها میزان مواجه فقرا با ناامنی غذایی حدود 9 برابر ثروتمندان و در روستاها، 3 برابر می‌باشد. همچنین حدود نیمی از استانها ناامنی غذایی بیشتر از میانگین کشوری دارند. استانهای ایلام، خراسان جنوبی، سیستان بلوچستان سه استانی هستند که 40 تا 50 درصد خانوارها دارای ناامنی غذایی هستند. از سوی دیگر شاخص کاکوانی منفی نشان می‌دهد نحوه توزیع مخارج سلامت و توزیع مخارج غذایی به ضرر خانوارهای فقیر می‌باشد. همچنین قدرمطلق این شاخص برای مخارج غذایی بیشتر از مخارج سلامت است به این معنی که سربار مالی که هزینه های خوراک برای فقرا ایجاد می‌کنند بیشتر از هزینه های سلامت است و نیز این سربار مالی برای فقرا در روستاها بیشتر از شهرها می‌باشد. |
شماره‌ی مقاله: 19 |
| واژه‌های کلیدی: مخارج سلامت، ناامنی غذایی، عدالت اقتصادی، درآمد سرانه، شاخص کاکوانی، هزینه‌های کمرشکن |
|
|
متن کامل [PDF 634 kb]
(303 دریافت)
|
نوع مقاله: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1403/2/17 | پذیرش: 1403/4/29 | انتشار: 1403/7/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
