1- دانشجوی دکتری اقتصاد اسلامی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (نویسنده مسئول) ، javadarbab@rihu.ac.ir 2- استادیار گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 3- دانشیار گروه اقتصاد موسسه پژوهشی امام خمینی(ره)
چکیده: (4123 مشاهده)
توجه به معنویت به‌عنوان عنصری کلیدی در حیات انسان اهمیت خاصی در علوم‌انسانی پیدا کرده است؛ هرچند نحوه ارتباط معنویت و متغیرهای اقتصادی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر مورد توجه جدی اندیشمندان قرار گرفته اما پیچیدگی مفهوم معنویت و اختلافات مبناییِ دیدگاهها، منجر به تفرق و تنوع برداشتها نسبت به جایگاه معنویت در علم اقتصاد شده است. در این رابطه دو نگرش ابزارگرایانه و استقلالی به معنویت وجود دارد که نتایج متفاوتی را در بستر علم اقتصاد رقم زده است. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا تلاش شد تا ضمن بررسی مطالعات صورت‌گرفته، جایگاه معنویت در مباحث اقتصادی تبیین شده و مفهوم معنویت در فضای اقتصاد اسلامی مورد بررسی قرار گیرد؛ نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش حاکی است در اقتصاد اسلامی - باتوجه‌به ماهیت معنویت اسلامی - برخلاف نگرش ابزارگرایانه در ادبیات توسعه نسبت به معنویت، نمی‌توان به معنویت از روزنه سرمایه مادی نگریست؛ معنویت در اقتصاد اسلامی به‌عنوان یک هدف عالی دربردارنده مفهوم متعالی توحید بوده و به‌هیچ‌وجه نباید آن را به‌عنوان ابزار رشد ثروت انگاشت؛ هرچند تأثیر اصلاحی معنویت بر سازوکارِ عملگرهای اقتصادی قابل‌انکار نیست اما این مؤلفه‌های اقتصادی هستند که باید ابزاری برای رشد معنویت اسلامی محسوب شوند.
arbab J, hoseini S R, tavakoli M J. Analysis of approaches and signs of spirituality in economic discourse with an Islamic approach. mieaoi 2021; 9 (33) :197-222 URL: http://mieaoi.ir/article-1-994-fa.html
ارباب جواد، حسینی سیدرضا، توکلی محمدجواد. تحلیل رویکردها و نشانه‌های معنویت در گفتمان اقتصادی با رویکرد اسلامی. نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامي. 1399; 9 (33) :197-222
