استادیار اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس ، saeedeh.alizadeh@modares.ac.ir
چکیده: (270 مشاهده)
میتوان گفت هر نظام اقتصادی، مبتنی بر یک ساختار از حقوق مالکیت است که این ساختار نیز بر اساس مفهومی از عدالت بنا شده است. قرآن کریم با تمرکزی که بر بحث عدالت دارد، چارچوبی از حقوق مالکیت را تعریف میکند. هدف این بررسی، تحلیل روند و تغییرات عدالت در مالکیت با تمرکز بر مفهوم عدالت و حقوق مالکیت در قرآن است. بخشی از بررسی برای به دست آوردن مفهوم عدالت و حقوق مالکیت در قران مبتنی بر متون موجود در این زمینه است و بخش تحلیل حقوق مالکیت در ایران به روش تحلیل آماری انجام میشود. برای این کار با استفاده از مبانی ساخت شاخص ترکیبی، شاخصی برای عدالت در مالکیت ساخته شده است. دادههای مولفههای حقوق مالکیت که در دسترس هستند از منابع آماری به شیوه اسنادی گرآوری و مقادیر این شاخص اندازهگیری شده است. پس از آن روند و تغییرات این شاخص در ایران برای سالهای 1375 تا 1402 ارایه تحلیل شده است. نتیجه اینکه چون در قرآن کریم، حقوق مالکیت عبارتند از حق تصرف و بهرهبرداری از دارایی افراد و نبود مانع و مزاحمی برای آن است، میتوان آن را با شاخصهایی مانند حفاظت از حقوق مالکیت، آزادی اقتصادی، حفظ ارزش دارایی و قدرت خرید آن و ثبات قوانین و حاکمیت مقررات نشان داد. تحلیل روند این شاخص نشان میدهد که در همه این سالها شاخص عدالت در مالکیت نسبت به کشورهای دیگر رقمی زیر 50 درصد بهترین کشورها بوده است و در دو مقطع سالهای انتهایی دهه 70 و نیمه دوم دهه 90، کاهش بسیار شدیدی داشته است.