دانشیار اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس ، mezzati@modares.ac.ir
چکیده: (648 مشاهده)
یکی از واژههای پرطرفدار امروزین عدالت اجتماعی است. از دیرباز واژه عدالت جایگاه ویژهای در فلسفه و حکومتداری داشته و گستره وسیعی از مباحث درباره آن مطرح شده است. به علت ویژگیهای مختلف عدالت برای آن انواع و ابعادی مطرح کردهاند. یکی از مفهومهای پر کاربرد در این زمینه، عدالت اجتماعی است. عدالت اجتماعی مفهومی است که در سه سده گذشته به ویژه با دیدگاههای سوسیالیستی ساخته شد و با تعریفهای ایدیولوزیک انحرافی توسعه داده شد.. دیدگاههای سوسیالیستی مفهوم عدالت را منحرف کرد و از مبناهای سنتی آن که مانند رعایت و دادن حق افراد، رعایت شایستگیها و رعایت انصاف بود، دور کرد و در عمل به گرفتن حق برخی صاحبان حق و دادن آن به برخی که صاحب آن نیستند تبدیل شد. با وجود صراحت عدالت قرآنی به عنوان عدالت فردی در رفتار با دیگران برخی کوشیدهاند با توجیههایی غیرمستند، عدالت اجتماعی را به اسلام تعمیم دهند. این در حالی است که با بررسی قران در مییابیم که مفهوم رایج عدالت اجتماعی با عدالت قرانی ناسازگار است. اگر بخواهیم عدالتی اجتماعی با نگاه اسلامی مطرح کنیم بی شک چیزی متفاوت از عدالت اجتماعی با معنای رایج خواهد بود. این بررسی با روش تحلیل معناشناسی واژه عدالت در قران، 3 بعد اصلی موضوع، هدف و فاعل عدالت قرآنی را استخراج و با تطبیق به مقایسه این 3 بعد در عدالت قرانی و عدالت اجتماعی با معنای رایج بپردازد. نتیجه اینکه عدالت قرانی با عدالت اجتماعی با معنای رایج امروزین در هر 3 بعد متفاوت است.