دانشیار اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس ، mezzati@modares.ac.ir
چکیده: (11 مشاهده)
یک مساله مهم درباره اهدافاقتصادی، چگونگی توزیع دارایی و درآمد است. در این زمینه دیدگاههای بسیاری مطرح شده است و چگونگی توزیع درآمد و دارایی یکی از پایههای اصلی تفاوت مکاتب فکری است. درباره توزیع درآمد و دارایی توسط دولت در اسلام نیز دیدگاههایی ارایه شده است. با این وجود به نظر میرسد برخی مطالب مطرح شده به نام اسلام با یکدیگر سازگاری ندارند. یافتن دیدگاه درست از میان اینها میتواند بسیار مهم باشد. چون قران منبع اصلی اسلام است، مراجعه به قران میتواند واقعیت مساله را روشن کند. از اینرو این مقاله به بررسی توزیع درآمد و دارایی در قران پرداخته است. با توجه به اینکه قران به مفهوم توزیع به طور مستقیم نپرداخته است و هدف توزیع مجدد دولتی یا حکومتی، برابری (نسبی یا مطلق) درآمد یا دارایی افراد است، در اینجا به بررسی واژه برابری (سوی) با روش رابطهای از دامنه روشهای معناشناسی ساختگرا پرداخته میشود. در این زمینه ارتباط این واژه با همنشینهای آن به عنوان موضوع و مصداق برابری و نابرابری تحلیل میشود.. اصلیترین نتیجه این است که در قران هیچ اجازهای برای دخالت در توزیع بازاری و توزیع مجدد اجباری درآمدها دیده نمیشود. همچنین تاکید قران بر این است که تفاوت در دارایی اولیه و درآمد مردم، خواست و مشیت الهی است. پاداش و دستمزد نیز باید به تناسب تلاش و اثرگذاری انسان باشد. در عین حال افراد آزاد هستند و ترقیب شدهاند از دارایی خود در قالبهایی مانند انفاق و زکات به نیازمندان کمک کنند. در برابر این کمک اختیاری خداوند وعده پاداش آخرتی به افراد داده است. یعنی حتی برای این کمک اختیاری نیز جبران بیشتری از سوی خدا در نظر گرفته شده است.