1- دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران 2- استادیار گروه اقتصاد،دانشگاه پیام نور، تهران، ایران (نویسنده مسئول) ، s_kianpoor@pnu.ac.ir 3- گروه اقتصاد، دانشگاه مازندران
چکیده: (106 مشاهده)
در سال‌های اخیر سهم ابزارهای نوین پرداخت الکترونیکی در کاهش حجم پول کاغذی قابلتوجه بوده، به نحوی که روش‌های پرداخت الکترونیکی استفاده از پول نقد را به چالش کشیده وفرآیندها و رویه‌های سنتی بانکی و بین بانکی را متحول نموده است.بانکداری الکترونیک به‌عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی، نقش مهمی در تسهیل دسترسی به خدمات مالی و بهبود کارایی سیستم بانکی ایفا می‌کند. ارزیابی وضعیت بانکداری الکترونیکی در استان‌ها می‌تواند به شناسایی چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه و بهبود سیاست‌گذاری‌ها کمک کند. هدف این پژوهش ارزیابی شاخص بانکداری الکترنیک در استانهای کشور است که برای منظور، دو شاخص «شاپرک» و «پرداخت الکترونیکی» توسط PCA (تجزیه مولفه‌های اصلی) مورد بررسی قرار داده شده، سپس میزان اهمیت هر کدام را سنجیده و به شاخص بانکداری الکترونیک تبدیل نماید؛ همچنین با مقایسه و رتبه‌بندی 31استان ایران، جایگاه هر استان در رتبه‌بندی ابداعی بانکداری الکترونیکی در محدوده زمانی 1391 تا 1401 را مشخص کند. در ادامه با استفاده از خوشه‌بندی، استان‌ها به سه گروه توسعه یافته (مناسب، تقریبا مناسب و نامناسب) تقسیم بندی شده است که این خوشه‌بندی با توجه به تعداد گره‌ها و مسافت استانهای مرکزی ایران می‌باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که عامل شاپرک به تنهایی 21/99 درصد واریانس را دربرگرفته و بیشترین تاثیر را در بین دو عامل موثر دارد. همچنین می‌توان نتیجه گرفت استانهای تهران و اصفهان به ترتیب در رتبه اول و دوم قرار گرفته‌اند و استانهای خراسان جنوبی و شمالی به ترتیب آخرین رتبه شاخص را به خود اختصاص داده‌اند.
Farhang A A, kianpoor S, Hossein Nia Chafjiri S. Evaluating the electronic banking index in the provinces with the approach of analysis of basic and cluster components. mieaoi 2025; 14 (51) : 16 URL: http://mieaoi.ir/article-1-1562-fa.html
فرهنگ امیرعلی، کیان پور سعید، حسین نیا چافجیری سوگند. ارزیابی شاخص بانکداری الکترنیک در استان‌ها با رویکرد تحلیل مؤلفه‌های اساسی و خوشه‌ای. نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامي. 1404; 14 (51) :359-384
