مطالعه تاریخ جوامع بشری نشان میدهد که تغییرات اساسی در جوامع تصادفی نیستند و تحت قواعد مشخصی رخ میدهند، که میتواند به سوی کمال یا انحطاط حرکت کنند. شناخت این قواعد به پیشبینی تحولات آینده کمک میکند. تجربه نشان میدهد که جوامع معمولاً به سمت کمال حرکت میکنند اما ممکن است دورههای انحطاط نیز داشته باشند. توسعه نیازمند تغییرات ساختاری و غیرساختاری پایدار و سازگار است. کشورهایی با رشد اقتصادی پایدار و تغییرات ساختاری سازگار میتوانند به توسعه برسند. شرایط نهادی مانند حکمرانی خوب، بخش خصوصی توانمند، فضای کسب و کار مناسب و نظام تأمین اجتماعی کارآمد برای توسعه ضروری است. ایران از این شرایط فاصله زیادی دارد و نیازمند تلاش بیشتر برای دستیابی به توسعه است. این چکیده بر اهمیت شناخت دقیق قواعد تغییرات اجتماعی و استفاده مؤثر از آنها تأکید دارد.